Vantar peninga til að ýta undir lífrænan búskap

Íslenskir bændur bíða ekki í röðum eftir að geta hafið lífrænan búskap. Ekki er nægur fjárhagslegur hvati til að fara út í slíkt hér á landi miðað við núgildandi reglur. Ekki stendur þó á faglegri þjónustu Bændasamtakanna, segir formaðurinn, Haraldur Benediktsson, sem segir óraunhæft að ætla sér að ná því markmiði sem sett hefur verið fram í þingsályktunartillögu, að 15% framleiðslunnar verði vottuð lífræn að 12 árum liðnum. Í dag er hlutfallið innan við 1%, líkt og fram kom í máli Ólafs Dýrmundssonar landnýtingarráðunautar í Morgunblaðinu í gær.

„Menn eiga ekki að vera að binda sig við prósentutölur,“ segir Haraldur. „Það er vissulega þörf á því að setja markmið og eðlilegt að við snúum okkur að því að ýta undir áhuga á lífrænni ræktun.“

En hvers vegna er áhuginn ekki meiri en raun ber vitni?
„Vandamálið hefur verið það að menn hafa ekki verið að hafa það út úr lífrænni framleiðslu sem þeir verða að fá til að geta staðið í þessu,“ segir Haraldur. Hann segir áhuga á slíkri ræktun ekki virðast vera mikinn og játar að ekki hafi nóg verið gert til að ýta undir hann. „En það hefur hins vegar ekkert staðið í vegi fyrir að menn fari út í slíkan búskap,“ segir hann. „Ég get ímyndað mér að fólki finnist of lítið vera í pottinum fyrir þá bændur sem vilja fara í nauðsynlegt aðlögunarferli. En við höfum einfaldlega ekki haft meiri peninga. Ég er algjörlega samfærður um að við eigum að reyna að lyfta undir þennan búskap. Mín tilfinning er sú að markaðurinn kalli eftir því.“

Samtökin tilbúin að hafa frumkvæði að stöðumati
Haraldur segir brýnt að gera stöðumat á því hverjir séu tilbúnir að fara út í lífræna ræktun og hvað þurfi að gera til að ýta slíkum búskap úr vör. Hann segir Bændasamtökin tilbúin að hafa frumkvæði að því. „Þau meðöl sem við höfum haft hingað til eru greinilega ekki að duga og þá eigum við að vera óhrædd við að velta við öllum steinum, hvort sem það varðar menn, málefni eða fjármuni.“
Hann segir þegar búið að marka ákveðna stefnu í málaflokknum, t.d. í samningi við hið opinbera um fagstarfsemi þar sem viðurkennt sé að lífrænn búskapur sé mikilvægur. Þá sé í fyrsta sinn fjallað um lífræna framleiðslu í nýjum sauðfjársamningi.

Haraldur segir staðreynd að búskaparaðstæður hér séu öllu lakari en í flestum nágrannalöndunum. Það geti haft áhrif á umfang lífræns búskapar.

„Það breytist ekkert þó við förum í lífræna framleiðslu,“ segir hann. „En hvort sem við erum að tala um lífræna framleiðslu eða hefðbundinn búskap liggur okkar sérstaða í grasnytjum og fóðurframleiðslu úr grasi. Samkeppnisstaða okkar er því að styrkjast nú þegar kornverð er hátt.“

Morgunblaðið 11. mars 2008, Sunna Ósk Logadóttir (sunna@mbl.is)