Landbúnaðarverðlaun 2014

Við setningu Búnaðarþings um liðna helgi voru veitt Landbúnaðarverðlaunin 2014.  Þetta árið voru verðlaunaþegarnir þrír eða Helena Hermundardóttir og Knútur Rafn Ármann í Friðheimum í Bláskógabyggð fyrir frumkvöðlastarf og fyrirmyndarbúskap. Guðný Gréta Eyþórsdóttir og Hafliði Sævarsson í Fossárdal við Berufjörð fyrir fyrirmyndarbúskap og Fjölskyldu og húsdýragarðurinn í Reykjavík fyrir fræðslu- og kynningarstarf, var það Tómas Óskar Guðjónsson forstöðumaður sem tók á móti verðlaunum.  

Nánar um verðlaunaþegana:

Fossárdalur.
Á sunnanverðum Austfjörðum, upp af Fossárvík, við Berufjörð er 20 kílómetra langur dalur með 30 fossum sem heitir Fossárdalur. Fyrir mörgum öldum er talið að búið hafi verið á 16 stöðum í dalnum. Þar eru nú þrjár jarðir, Eyjólfsstaðir, Eiríksstaðir og Víðines. => Þar eru nú fjórar jarðir, Eyjólfsstaðir, Eiríksstaðir, Víðines og Lindarbrekka. Á síðasta bænum í dalnum er nú rekið sauðfjárbú með um 520 vetrarfóðraðar kindur, ferðaþjónustu, skógrækt og rafstöð. Frá árinu 1998 hefur verið unnið markvisst að kynbótum á sauðfénu, fyrst var stefnt að aukinni holdfyllingu og sett met á því sviði, seinni árin hefur verið kynbætt fyrir fleiri eiginleikum. Þau hafa byggt ný fullkomin fjárhús, umhirða gripa er til fyrirmyndar og öll umgengni einnig. Skóræktarsvæðið í Fossárdal er með fjölbreyttri skórækt og einnig nokkuð af skjólbeltum, ásamt vistvænni landgræðslu. Ábúendur starfa líka utan bús við landpóstaþjónustu, rúning og smalamennsku. Árið 1988 byrjuðu Guðný Gréta Eyþórsdóttir og Hafliði Sævarsson búskap í Fossárdal og þá í félagi við foreldra hennar Öldu Jónsdóttur og Eyþór Guðmundsson. Fyrir 15 árum keyptu þau síðan jörðina Eiríksstaði í Fossárdal ásamt megninu af vélum og bústofni. Alda rekur ferðaþjónustuna í endurbættu eldra íbúðarhúsinu á Eyjólfsstöðum í Fossárdal.
Fossárdalur og ábúendur þar eru til fyrirmyndar í íslenskum landbúnaði

Friðheimar.
Árið 1995 keyptu þau Knútur Rafn Árnason og Helena Hermundardóttir Friðheima í Bláskógabyggð, ákveðin í að flétta saman starfsgreinar sínar; hestamennsku og garðyrkju.
Síðan hafa þau byggt upp staðinn, garðyrkja alltaf verið aðal búgreinin, en fyrir 7 árum ákváðu þau að opna hjá sér búið og bjóða gestum að koma og kynnast bæði íslenska hestinum sem og íslenskri ylrækt.
Þau hafa frá upphafi sérhæft sig í tómataræktun og hafa prófað ýmsar nýjar tegundir og voru fyrst til að rækta konfekt- og plómutómata í heilsársræktun hér á landi og nýjasta afurðin er hinir gómsætu Piccolo-tómatar.
Í dag rækta þau 4 tegundir af tómötum og gúrkum í heilsársræktun með lýsingu í 5000 fm gróðurhúsum og framleið um 370 tonn á ári.
Knútur og Helena hafa farið í fjölda fræðsluferða til að byggja upp sambönd og sækja sér þekkingu. Á síðustu árum hefur móttaka ferðamanna orðið fyrirferðameiri og á síðasta ári voru um 50.000 gestir sem komu í Friðheima. Fyrir 2 árum opnuðu þau síðan gestastofu inn í miðju gróðurhúsi þar sem boðið er upp á skemmtilega matarupplifun úr þeirra afurðum og vörulínu sem þau kalla matarminjagripi.
Friðheimar og fjölþætt starfsemi þar er íslenskum landbúnaði til fyrirmyndar.

Fjölskyldu- og húsdýragarðurinn.
Húsdýragarðinn þarf vart að kynna fyrir landsmönnum, svo einstakur sem hann er. Hann var opnaður 1990 og markmiðið frá upphafi að kynna borgarbúum og bæjargestum íslensk dýr, með áherslu á húsdýrin.
Öll helstu íslensku húsdýrin eru að finna í garðinum og er leitast við að sýna afbrigði, litbrigði, bæði kynin og afkvæmi þeirra. Auk þess má finna seli, refi, minka og hreindýr.
Einkunnarorð garðsins eru að sjá og læra – að vera og gera og hefur gestum fjölgað ár frá ári. Árlega koma um 200 þúsund gestir í heimsókn. Þar af koma um 8 þúsund nemendur í skiplagða fræðslu um dýr og lífríki þeirra.
Þá bjóðast 11 ára nemendur að mæta snemma morguns til hádegis og læra að vinna eins og bóndi. Að fá að vinna sem „bóndi“ í borginni er það vinsælt að vinnumorgnar hafa verið uppbókaðir í 23 ár.
Æ færri börn hafa í dag kost á að fara í sveit og því er Húsdýragarðurinn oft eina tækifæri barna til að kynnast störfum sem tengjast búskap og vinnu við dýrin.
Hlutverk og starfsemi Húsdýragarðsins er til fyrirmyndar og enginn vafi á að íslenskur landbúnaður nýtur góðs af. Fyrir það ber að þakka.
Fyrir starfsemi sína og fær Húsdýragarðurinn landbúnaðarverðlaunin 2014.