Tilraun á Stóra-Ármóti 2016

Tilraun fór af stað þann 11. Janúar 2016 á tilraunabúinu Stóra-Ármóti. Tilraunin nefnist „Áhrif fóðrunar á efnainnihald mjólkur með sérstaka áherslu á fituinnihald“. Hrafnhildur Baldursdóttir og Jóhannes Sveinbjörnsson hafa unnið síðustu mánuði að uppsetningu tilraunarinnar.

Megin spurningar verkefnisins eru tvær. 1) Hefur fituviðbót (C:16) í kjarnfóðri áhrif á efnainnihald mjólkur. 2) Skiptir máli á hvaða formi sú fita er þ.e. sem duft út í heilfóður eða sem kögglar.

Grunnfóður í tilrauninni er gróffóður ásamt byggi ræktuðu á Stóra-Ármóti. Þær kjarnfóðurtegundir sem notaðar eru í tilraunina eru; 1) Bergafat, 2) Feitur Róbót 20, 3) Róbót 20. Bergafat og Feitur Róbót innihalda bæði hátt hlutfall af fituviðbótinni (C:16) en Róbót 20 innheldur litla fitu og er notað sem kontrólfóður til að átta sig á hvernig niðurstöður eru þegar ekki er fituviðbót eins og í Bergafati og Feitum Róbót 20. Ástæðan fyrir að þessar kjarnfóðurtegundir voru valdar er að Tilraunabúið er í viðskiptum við kjarnfóðurfyrirtækið sem selur umræddar tegundir. Fleiri vörur eru á markaðnum á Íslandi sem innihalda hátt hlutfall C:16 fitusýra hjá öðrum kjarnfóðurfyrirtækjum.

Með því að prufa bæði duftið og kögglana er vonast til að niðurstöður nýtist bæði þeim bændum sem hafa möguleika á að blanda fóður í kýrnar og einnig þeim sem gefa kjarnfóðrið aðskilið. Einnig gæti þetta gefið vísbendingu um hvort sé hagstæðara að gefa bergafatið eða kögglana hafi bóndinn möguleika á báðu. Þegar fituviðbótinni er bætt út í heilfóðrið fá allar kýrnar hlutfallslega jafnmikið af þessari viðbótarfitu, en þegar henni er bætt í kjarnfóðrið fá kýrnar sem eru að mjólka minna og/eða komnar lengra út á mjaltaskeiðið minna af kjarnfóðrinu og þar með fitunni þegar gripunum er mismunað í kjarnfóðurgjöf t.d. í kjarnfóðurbásum. Þetta er því mál sem getur komið töluvert við buddunna hjá bændum og skiptir því gríðarlegu máli fyrir rekstur kúabúa.

Mikilvægt er að ná inn breytileika í nyt, aldri kúa og stöðu á mjaltaskeiði, en jafnframt að stilla tilraunaskipulaginu þannig upp að skýrt sé hvaða áhrif þessi breytileiki hafi á niðurstöðurnar.

Framkvæmd tilraunar líkur um miðjan maí í tilraunafjósinu á Stóra-Ármóti. Þá tekur við úrvinnsla og tölfræðilegt uppgjör sem áætlað er að sé lokið í desember 2016.

Þeim sem gerðu þetta verkefni mögulegt með beinum eða óbeinum hætti ber að þakka. Það eru; Búnaðarsamband Suðurlands, Landbúnaðarháskóli Íslands, Samtök afurðastöðva í mjólkuriðnaði og Þróunarsjóður nautgriparæktarinnar.